Umowa o dzieło – jakie masz na niej prawa?
W ostatnich latach, wskutek rozwoju gospodarczego i postępu technologicznego, rynek pracy dynamicznie się zmienia. Choć umowa o pracę wciąż jest bezsprzecznie najkorzystniejszą formą zatrudnienia dla pracownika, popularne są, zarówno wśród pracodawców jak i wykonawców, umowy cywilno-prawne. Do takich typów umów należą umowa zlecenie i umowa o dzieło – dowiedz się, z jakimi prawami się wiążą i co mówi o nich Kodeks Cywilny.
Umowa o dzieło – zadbaj o precyzyjne określenie przedmiotu
Umowy cywilnoprawne to najpopularniejszy sposób zatrudnienia studentów – są wygodne dla pracodawców, a z pewnych względów również dla młodych pracowników. Rzadziej niż umowy zlecenie stosuje się umowę o dzieło, jednak w niektórych branżach tylko na taką umowę można liczyć. Ponieważ tego rodzaju umowy nie są regulowane przez Kodeks Pracy, ale Kodeks Cywilny, nie dotyczą ich terminy takie jak pracownik i pracodawca, czy np. samozatrudnienie.
A zatem, dlaczego to tak popularny sposób formalizacji współpracy i jakie z niego korzyści? Po pierwsze, to idealne rozwiązanie, gdy organizacji lub przedsiębiorcy nie zależy na powiększaniu zespołu i zatrudnianiu kolejnych pracowników, ale na wykonaniu pewnych zadań i otrzymaniu konkretnego efektu pracy. Umowa o dzieło umożliwia uzyskanie tego bez konieczności stosowania się do dodatkowych praw i przywilejów pracownika wynikających z umowy o pracę. Brak stosunku pracy to również plusy dla wykonawcy – może on wykonywać powierzone zadania w dowolnym miejscu i momencie (mieszcząc się w ustalonym okresie czasu), pod-zlecać pracę, a także samodzielnie decydować o metodzie i narzędziach, jakie zastosuje do wykonania zadania (chyba że doszło do bardziej szczegółowych ustaleń w tej kwestii między stronami).
Co więcej, umowy cywilnoprawne mają to do siebie, że ich rozwiązanie nie wiąże się z okresem wypowiedzenia i następuje w trybie natychmiastowym. Oznacza to, że jeśli z różnych przyczyn wykonawca zmuszony jest odstąpić od wykonania zlecenia czy dzieła, może to zrobić bez żadnych poważnych konsekwencji, poza tym, że powinien naprawić „szkodę”, na którą naraził przez to zatrudniającego. Zwykle sprowadza się to do rezygnacji z części lub całości wynagrodzenia (w zależności od tego, w jakim stopniu zadania zostały zrealizowane/dzieło zostało wykonane do momentu rozwiązania umowy).
Umowa zlecenie a umowa o dzieło
Oba rodzaje umowy funkcjonują na bardzo podobnych zasadach, jednak warto wiedzieć, jakie są między nimi różnice. Umowa zlecenie polega, jak nazwa wskazuje, na zleceniu przez zleceniodawcę wykonania danej czynności przy określeniu honorarium, terminu zakończenia zlecenia i ram organizacyjnych.
Umowa o dzieło jest także zawiązywana w celu wykonania, ale nie tyle „czynności”, co konkretnego, określonego przez zleceniodawcę „dzieła”. Wykonawca tego dzieła odpowiada wyłącznie za oddany w ustalonym terminie efekt swojej pracy. Jest to w przeciwieństwie do umowy zlecenia, tzw. umowa rezultatu. Co to oznacza? W przypadku umowy zlecenia zleceniobiorca ma wykonać określone zadania, a w przypadku umowy o dzieło jest nacisk na wykonanie zadania z określonym wcześniej efektem.
Czym jeszcze różnią się obie umowy? Umowa zlecenie może, ale nie musi być dookreślona terminem zakończania, natomiast w umowie o dzieło należy wskazać termin, do którego należy oddać rezultat pracy. Do wypowiedzenia tej umowy mają prawo w każdej chwili obie strony.
1 stycznia 2017 roku weszła w życie ustawa o zmianie minimalnego wynagrodzenia za pracę, w związku z czym według obecnego prawa każdy zleceniobiorca musi być zatrudniony za min. 13,70 zł za godzinę. Przestrzeganie tak określonej stawki godzinowej wymaga od przedsiębiorcy musi ewidencjonowania czasu pracy zatrudnionych – również na umowach cywilnoprawnych. W praktyce oznacza to, że minimalna stawka na umowie zleceniu powinna być iloczynem stawki godzinowej i liczby przepracowanych godzin. Inaczej wygląda to w przypadku umowy o dzieło, która nie podlega tym przepisom. Wynagrodzenie zatrudnionego na umowie o dzieło jest więc dowolnie określone przez zleceniodawcę i zawarte w samej umowie.
Umowa o dzieło a składki
Ze względu na brak stosunku pracy w umowach cywilnoprawnych, na zleceniodawcy nie ciąży obowiązek odprowadzenia składek. A zatem w większości przypadków osoby zatrudnione na umowie o dzieło nie mają ubezpieczenia, chyba że jednocześnie są zatrudnione u tego samego lub innego pracodawcy na umowie o pracę, z której to już odprowadzane są składki. Więcej o zasadach oskładkowania na różnych rodzajach zatrudnienia przeczytasz w artykule: Składka chorobowa – rzeczy, które musisz o niej wiedzieć.
Oczywiście zatrudnieni na umowach cywilnoprawnych mogą dobrowolnie, samodzielnie opłacać składki ZUS, po podpisaniu umowy z urzędem o objęcie ubezpieczeniem z tytułu wykonywania dzieła ze zobowiązaniem się do płacenia składek z własnych przychodów.
Umowa o dzieło a status bezrobotnego
Skoro umowy cywilnoprawne rządzą się innymi prawami niż umowa o pracę, czy coś stoi na przeszkodzie, by otrzymywać zasiłek dla bezrobotnych, będąc zatrudnionym na umowie zleceniu lub o dzieło? Niestety tak.
Takie umowy traktowane są – słusznie zresztą – jako forma zarobku, a więc, skoro umożliwiają otrzymywanie przychodu, pozbawiają zarazem statusu bezrobotnego. Zawsze, jeśli jesteśmy zarejestrowani jako bezrobotni, należy zgłosić fakt zatrudnienia na umowie o dzieło do Urzędu Pracy, w przeciwnym razie możemy podlegać karze grzywny.
Sprawdź na pozostałe porady dla kandydatów i aktualne ogłoszenia o pracy w regionie na Aplikuj.pl
